Hoe is de acute veiligheid van de jeugdige? Denk aan vermoedens of concrete signalen van bijvoorbeeld fysieke kindermishandeling, seksueel misbruik, verwaarlozing, etc.
Deze pagina hoort bij de app ‘Familiescan bij scheiding’. De app helpt professionals om een eerste indruk te krijgen van de brede context rond een scheiding. De app is te vinden in de grote appstores en gratis te downloaden voor professionals in de jeugdhulp.
Definitie en achtergronden
De term veiligheid is een breed begrip dat betrekking heeft op de veiligheid van de kinderen, de individuele ouders en de professional. De Familiescan is gericht op de situatie van de kinderen. Scheidingen kennen verschillende gradaties van ernst.
Conflictueuze scheidingen zijn op zichzelf een voorspeller voor kindermishandeling. De scheidingssituatie is dan niet noodzakelijk een veroorzaker van mishandeling, maar wel reden om alert te zijn. Zoals conflicten en/of huiselijk geweld tussen ouders al lange tijd kunnen bestaan voordat de scheiding plaatsvindt, zo ook kan kindermishandeling al lange tijd een feit zijn. Daarnaast is het opgroeien in een eenoudergezin eveneens een voorspeller voor kindermishandeling.
De Familiescan
De Familiescan is niet primair een veiligheidstaxatie-instrument, maar veiligheid speelt een belangrijke rol bij het taxeren. Het beschouwen van alle factoren, opgenomen in de Familiescan, helpt om een betere uitspraak te kunnen doen over de veiligheid van de kinderen. Bij een vermoeden van kindermishandeling, maar ook bij ‘slechts’ twijfels over de veiligheid van kinderen, ouders of de professional zelf, dient altijd een gedragswetenschapper of lijnverantwoordelijke geraadpleegd te worden. Als gehandeld moet worden is de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling de leidraad voor dat handelen.
Veiligheid van kinderen gaat over handelingen die op het kind gericht zijn (zoals psychologische of fysieke kindermishandeling) en over handelingen en situaties die indirect een verstorende invloed kunnen hebben op het welzijn, opgroeien en ontwikkelen van kinderen. Denk aan ouders die door ruzies niet in staat zijn tot goed genoeg ouderschap of kinderen die hun bekende omgeving moeten verlaten.
Instrumenten en technieken bij informatieverzameling
Zoals gezegd: de Familiescan is niet primair een instrument voor veiligheidstaxatie, maar kan wel helpen om meer zicht te krijgen op de veiligheid. Bij twijfels over veiligheid of een vermoeden van onveiligheid, zijn altijd extra stappen nodig om dit verder uit te zoeken en/of acuut te handelen. Vooral het delen van de twijfels, vermoedens of onzekerheden met een collega, gedragswetenschapper en/of verwijzer is van groot belang. Daarnaast zijn er diverse hulpmiddelen en instanties die (verplicht) benut kunnen worden.
Om zicht te krijgen op deze factor kun je gebruik maken van o.a.:
• dossierinformatie
• conflictladder
• ARIJ
• tijdlijn
• gesprekken met ouders, bij voorkeur samen
• gesprekken, met toestemming, met overige informanten uit het netwerk (leerkrachten, familie, huisarts, enzovoort) ; denk daarbij ook aan de volgende twee instrumenten:
• TRF (Teachter Report Form, ingevuld door leerkracht)
• POL (Peuter Observatie Lijst, ingevuld door medewerker kinderdagverblijf)
• gesprekken met verwijzer
• systematiek van veiligheid bespreekbaar maken zoals hieronder beschreven
Mogelijke interventies specifiek bij deze factor
Boven alles geldt dat je twijfels, vermoedens of onzekerheden rondom veiligheid altijd moet delen met een gedragswetenschapper en eventuele verwijzer.
Denk verder aan het werken met:
• Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
• Veilig Thuis
• Verwijsindex Risicojeugd
• Richtlijnen Jeugdhulp
• veiligheidstaxatie-instrumenten zoals de ARIJ
• interventies specifiek gericht op veiligheid en een veiligheidsplan
Extra hulpmiddel: veiligheid taxeren en bespreekbaar maken
